Çölyak hastalığı nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Çölyak Hastalığı Nedir? Çölyak hastalığı besinlerde bulunan gluten proteinine karşı oluşan hassasiyettir. Bağışıklık sistemi hastalığıdır.Her yaşta görülebilir. Genetik bir durumdur.

Çölyak Hastalığı Nedir?

Normal şartlar altında bağışıklık sistemimiz bakteri virüs gibi zararlı maddelere karşı antikor üretmektedir. Fakat çölyak hastalığında üretilen antikor ince bağırsakta hasara neden olur. Bu durum da çölyak hastalığının oluşmasına sebep olur.

İnce bağırsağın içindeki bulmuşlar yani besin emilimi yapan tabaka zarar görür. Bu durum bağırsaklarda besin sindirimini olumsuz etkiler. Özellikle kan yapımının ana maddesi olan demir ve folik asit emilimi bozulur.

Çölyak hastalığının tedavisi yoktur. Çölyak Hastalığı Nedir?  Ancak glüten içeren gıdaların tüketimine son verildiğinde bu şikayetten kurtulunabilir. Normal şartlar altında 100 kişiden 1’inde görülen bu hastalık, ailede varsa eğer görülme ihtimali 10 katına çıkar. Yani genetik faktör çölyak hastalığı için oldukça önemlidir.

Çölyak Hastalığı genetik olduğu için kalıcı bir hastalıktır. Çünkü bu hastalık daha yeni yeni pek çok insandan şikayetini duyduğumuz bir hastalıktır. Yeni bir hastalık olması sebebi ile de herhangi bir çözüm yolu üretilmemiştir.

Çölyak hastalığının kalıcı olması durumunu engelleyemeseniz de sıfıra indirebileceğiniz bir yöntem bulunmaktadır. Bu yöntem glutensiz beslenmedir. Sürekli glutensiz beslenirseniz çölyak hastalığını kalıcı olarak ortadan kaldırabilirsiniz.

Çölyak Hastalığı için izin verilen gıda çeşitleri şunlardır;

-Pırasa, ıspanak, patates domates, kabak, havuç, patlıcan, tarzındaki sebze çeşitlerinin tüketimine izin verilir.
-Nohut, mercimek, kuru fasulye, gibi kurubaklagillerin hepsinin tüketimine izin verilir.
-Elma, muz, armut, çilek, ayva, karpuz, kavun gibi bütün meyve çeşitlerinin tüketimine izin verilir.
-Mısır, kestane, pirinç, darı, kinoa, beyaz ve tatlı patates gibi tahıl kaynaklarının tüketimine izin verilir.
-Mısır unu, pirinç unu, soya unu ve patates unu gibi un çeşitlerinin tüketimine izin verilir.
-Kırmızı et, balık, deniz ürünleri, kümes hayvanları ve yumurtanın tüketimine izin verilir.
-Süt, yoğurt, labne, beyaz peynir, parmesan ve kaşar peyniri gibi süt ve süt ürünleri tüketimine izin verilir.
-Bal, reçel, beyaz ve esmer şeker, zeytin gibi kahvaltılık ürünlerin tüketimine izin verilir.
-Katı yağlar, margarin, zeytinyağı, ayçiçek yağı gibi sıvı yağların tüketimine izin verilir.
-Kahve, çay, maden suyu, meyve suyu, meyve nektarı, limonata ve asitli içeceklerin de tüketimine izin verilir.

Çölyak Hastalığı için izin verilmeyen gıda çeşitleri ise şunlardır;

-Buğday, yulaf, arpa, çavdar, kuskus, bulgur, irmik, makarna, şehriye, simit, kraker, emmer, kamut (Horasan buğdayı), kızıl veya yeşil buğday tüketiminden kaçınılmalıdır.
-Süt/yoğurt ile tüketilen bütün kahvaltılık gevrek, müsli ve yulaf ezmesi çeşitleri tercih edilmemelidir.
-Yasaklı tahıl çeşitlerinden yapılan kek, pasta ve poğaça gibi hamur işleri tüketilmemelidir.
-Galeta ununa batırılmış balık veya et çeşitleri tüketilmemelidir.
-Mısır gevrekli çikolatalar yenilmemelidir.
-Bira, arpa ve malt içerikli bütün içecekler tüketilmemelidir.

Çölyak Hastalığı Nedenleri, Tanı Yöntemi, Çeşitleri, Tedavi Yöntemi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Çölyak hastalığı Nedenleri:

-Genetik faktörler sebep olabilir.
-Glüten bulunmayan yiyecekler yenildiği sürece hastalık bir belirti göstermez.

Türkiye’de; Çölyak hastalığı

Çocuklarda (6-17): %1.7

Yetişkinlerde : %1 görülme olasılığına sahip bir hastalıktır.

Tanı Yöntemi: Çölyak hastalığı

Çölyak Hastalığı Nedir?  Çocuklarda; sebepsiz karın ağrıları, alerji, inatçı kusma, deri dökülmesi, kansızlık, gelişimde gerilik meydana gelir.

Yetiskinlerde ise; tanının konulması oldukça zordur. Serolojik testler ve ince bağırsak biyopsisi uygulanır. Kesin tanı konulabilmesi için ise endoskopi ile ince bağırsak yapısının incelenmesi gerekir.

Çölyak hastalığı Çeşitleri

Klasik Çölyak:

Küçük çocuklarda 6-24. aylarda glüten tüketimi başlayınca ortaya çıkar.

Belirtileri; büyüme geriliği,ishal, şişlik, halsizlik, iştahsızlık, kusma olabilir.

Emilim ve sindirim bozukluğu sebebi ile D vitamini, folik asit ve demir eksikliği oluşur. Bunun sonucunda ise kemik gelişme bozuklukları ve pıhtılaşma bozuklukları oluşur.

Atipik Çölyak:

5-6 yaş üstü büyük çocuklarda, erişkinlerde görülür.

Belirtileri; boy kısalığı, pubertede(ergenlikte) gecikme, diş minesi defektleri (arızaları), karın ağrısı, bulantı, kusma, kabızlık olabilir.

Tanı koymak oldukça zordur. Ayrıca Atipik Çölyak huzursuz bağırsak sendromu ile karıştırılabilir.

Sessiz Çölyak:

Herhangi bir şikâyeti olmayan insanların yakınlarına çölyak hastalığı teşhisi konulması sonucu, aile taraması yapılması ile rastlanabilir.

Potansiyel Çölyak Hassasiyeti:

Çölyak hastalığı olduğu ortaya çıkan ancak ince bağırsak biyopsisi normal çıkan insanlarda görülen bir durumdur. Gelecek yıllarda glüten hastalığı çıkacağı için doktor kontrolünde izlenilmesi gerekir.

Non-Çölyak Glüten Hassasiyeti:

Vücut glüteni tolere edemez ancak kanında çölyak hastalığı bulgusu bulunamaz ve ince bağırsak dokusunda hasar yoksa çölyak hastalığı taşınıyor demektir. Belirtileri; Baş ağrısı, konsantrasyon bozukluğu, eklem ağrısı olabilir. Tanısı için kesin bir test yapılması gibi bir durum söz konusu değildir.

Çölyak hastalığı Tedavi Yöntemleri:

Ömür boyu glütensiz diyet uygulanması gerekir. Tabii bunun için de bazı kurallar uymak gerekir. Bir diyetisyen ile görüşüp durumunuz hakkında bilgi almanız doğru olacaktır . Ayrıca düzenli klinik ve laboratuvar izlemleri yapılmalıdır.

Çölyak hastalığı Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Pirinç ve mısırın sıkça tüketilmesi gerekir. Eksik olan demir ve B12 vitamini besin öğelerinin yerine konulması gerekir.

Glüten İçeren Besinler:

-Ekmek
-Makarna
-Tahıl Gevreği
-Gözleme
-Salça
-Sos
-Pasta
-Kek
-Çörek
-Galeta
-Kraker
-Bisküvi
-İrmik
-Kepek

Glüten İçermeyen Besinler:

-Mısır
-Beyaz Pirinç
-Soya
-Kara Buğday
-Keten Tohumu
-Mercimek
-Fasulye
-Nohut
-Fındık
-Fıstık
-Badem
-Ceviz
-Meyve/sebze
-Peynir ( klasik)
-Mandıra sütü
-Kefir
-Yoğurt
-Turşu
-Boza
-Sirke
-Nar suyu
-Nar ekşisi