Geri Dönüşüm Sembolleri ve Kodları

Geri dönüşüm nedir, geri dönüşüm sembolleri, geri dönüşüm işaretleri, möbiüs döngüsü nedir, geri dönüşüm simgesi, geri dönüşümlü ürünler vb… sorulara cevap bulacağınız yararlı bilgiler makalemizi sizler için hazırladık.

Geri dönüşüm neredeyse günümüzde her alanda karşımıza çıkmaktadır. Aslında geri dönüşümün geçmişi 1900’lü yılların başına kadar uzamaktadır ancak günümüzde çevre kirliliğinin artması ve bazı elementlerin soyunun tükenmesi gibi sorunlarla karşı karşıya kalındığı için geri dönüşüm zorunlu hale gelmiştir.

Çocukluğumuzda içtiğimiz süt kabında dahi bulunan ve gözümüzün alıştığı en çok kullanılan geri dönüşüm sembolü möbüis döngüsüdür. Döngünün gerçek adı möbüis olarak geçse de mobuis olarak da kullanılmaktadır.

Mobiüs Döngüsü Nedir?

Mobiüs döngüsü, 1960 yılında Amerika’da düzenlenen bir sembol yarışmasında 23 yaşındaki Gary Anderson adlı bir öğrencinin tasarladığı bir döngüdür. Bu döngü Alman matemetikçi August Ferdinand Möbius’un döngüsüne benzediği için bu adla anılmaktadır.

Möbiüs döngüsünde birbirini takip eden üç ok vardır. Bu oklardan birincisi toplama ve ayrıştırmayı, ikinci ok işletme ve dönüştürmeyi üçüncü ok ise satın alma ve kullanmayı gösterir. Geri dönüşüm malzemelerinin tamamında aynı mantık vardır. Bu yapı geri dönüşüm politikasıdır.

Geri dönüşüm sembolü yuvarlak içerisinde kullanılmış ise o madde geri dönüşüm sonucunda oluşturulduğu anlamını taşımaktadır.

Bu üç işarette o maddenin geri dönüşüm tarafından tekrar piyasaya sürüldüğünü gösterir. İçi boş beyaz oklar ve alt taban siyah ise bu maddenin tamamı geri dönüşüm tarafından sağlandığını belirtir. İçi siyah ok alt taban beyaz ise bu maddenin yapımında hem geri dönüşüm hemde yeni madde olduğunu gösterir. Bazen de geri dönüşüm sembolünün içerisinde yüzdelik kısmı yazar bu da maddenin yüzde kaçının geri dönüşüm tarafından sağlandığını belirtir. Üçüncü resimde bu maddenin yüzde 20’lik kısmının geri dönüşümden faydalanıldığı geri kalan yüzde 80’ni için ise yeni madde kullanıldığını belirtmektedir.

Geri Dönüşüm Sembolleri ve Kodları

Malzemelerin geri dönüşüm sürecini kolaylaştırmak için geri dönüşüm simgesi kullanılır. Malzemelerin altına veya içine 1-7 arasında kod verilir bu da hangi malzemeden yapıldığını gösterir.

Geri Dönüşümlü Ürünler

Geri dönüşüm kodlarına göre geri dönüşümlü ürünlerin özelliğini belirleyebilirsiniz.

1- PETE veya PET (Polyethylene Terephthalate )

En çok kullanılan geri dönüşüm sembolü ve kodudur. Kullan at şişelerinin tamamı bu kot’dadır. Bu koda sahip malzemeler ucuz ve yumuşaktır. Temiz yıkandıktan sonra tekrardan geri dönüşüme sokulabilir. Ancak mikrodalga, bulaşık makinesi veya buzlukta saklanması uygun değildir. PETE sembollü geri dönüşümlü ürünlerden bazıları; hazır su petleri, cola petleri, pet şişeler..

2-HDPE (High-Density Polyethylene)

Gıda sektöründe kullanılmaya uygun yapıdaki malzemelerdir.  Mikrodalga ve bulaşık makinesinde kullanılabilir. BPA içermeyen ürünlerdir. HDPE sembollü geri dönüşüm ürünlerinden bazıları;  süt şişesi, meyve suyu şişesi, şampuan şişeleri, çöp torbaları, temizlik ürünleri şişeleri..

3-V veya PVC (Polyvinyl Chloride)

Bu sınıfta bulunan geri dönüşüm ürünleri gıda sektöründe kullanılmaya uygun değildir. Sert ve esnek malzemeden oluşan geri dönüşüm ürünleridir.  V veya PVC sembollü geri dönüşüm ürünlerVinden bazıları; kapı ve pencere sistemleri, deterjan şişeleri, dış cephede kullanılan ürünler..

4-LDPE (Low-Density Polyethylene)

Bu tarz ürünlerin gıda sektöründe kullanımı uygundur. Ayrıca bulaşık makinesi ve mikro dalga cihazlarda da kullanılabilinir. LDPE sembollü geri dönüşümlü işaretlerinden bazıları; alışveriş poşetleri, kuru temizleme poşetleri, pazar torbaları ve gıda torbaları.

5-PP veya PE (Polipropilen veya Polietilen)

En sağlıklı geri dönüşüm yapılarıdır. Mikrodalga, bulaşık makinesinde çok kolaylıkla temizlenebilir ve kullanılabilinir. Hiç bir zararlı madde salgılamaz ve yüksek sıcaklıkta erir. PP sembollü geri dönüşümlü ürünlerden bazıları; mikrodalga kapları, ilaç ve şurup şişeleri, yoğurt kapları…

6-PS (Polystyrene)

Erime noktaları düşük olan geri dönümlü plastik ürünlerdir. Genellikle koruyucu olarak kullanılırlar. Çamaşır Makinesinde ve mikrodalgada kullanılması uygun değildir. Kolay eridiği için gıda sektöründe sadece koruyucu ve paketleyici olarak kullanılır. PS sembollü geri dönüşümlü ürünler; yumurta kapları, et tabakları tek kullanımlık pet bardaklar..

7-Other

6 geri dönüşüm kategorisine girmeyen diğer tüm ürünler bu kategoride bulunur. Tam anlamıyla bür sınıflandırılma yapılmadığı için bazılarının gıda sektöründe kullanılması uygun iken bazılarının kullanılmayı uygun bulunmamıştır. Other sembollü geri dönüşüm ürünlerinden bazıları;damacana şişeler, bilgisayar kasaları, güneş gözlükleri..

Yukarıda sayılan plastik ürünlerin dışında diğer cins geri dönüşüm ürünleri içinde kodlama yapılmıştır. Bu kodlamalarda ülkeden ülkeye değişiklikler yaşanabilir.

Kod numarası 20 – 39 arası olanlar kağıt ürünleri
Kod numarası 40 – 49 arası olanlar metal ürünler
Kod numarası 50 – 59 arası olanlar ahşap ürünler
Kod numarası 60 – 69 arası olanlar teksil ürünleri
Kod numarası 70 – 79 arası olanlar cam ürünler
Kod numarası 80 – 99 arası olanlar kompozit ürünler

En yaygın olarak kullanılan diğer geri dönüşüm sembolleri ve anlamları;

Çeliklerin bazıları geri dönüştürebildiği için böyle bir sembol üretilmiştir. Bu geri dönüşüm işareti bulunan çelikler geri dönüştürülebilinir.

Çelik gibi alüminyum da geri dönüştürülememe durumu olduğundan, geri dönüşümü sağlanan alüminyum için böyle bir sembol oluşturulmuş.

Böyle bir geri dönüşüm işareti sahip olan madde camdır. Camlar için geri dönüşüm sembolünde camların cam kumbaralara atılması gerektiği belirtilmiştir.

Bu şekilde geri dönüşüm işaretleri bulunan elektrikli aletlerin çöpe atılmaması gerekmektedir. Elektrikli ev aletleri, cep telefonları, televizyonlar vb.. ürünler geri dönüşüm kutularına atılması gerekmektedir. Ayrıca pillerinde geri dönüşüm kutularına atılması gereklidir.

Geri dönüştürülebilen kağıt ve kartonların üzerinde bulunan semboldür.

Yeşil nokta, Avrupa Ambalaj Geri Kazanımı Örgütüne ait bir semboldür. Bu geri dönüşüm işareti üzerinde bulunduran ambalaj üzerine düşen tüm sorumluluğu kabul etmiş anlamı taşımaktadır. Yeşil noktanın Türkiye temsilcisi ÇEVKO’dur.