Kışın İnsanlar Neden Mutsuz Olur

Kışın insanlar neden mutsuz olur, melatonin hormonu, melatonin hormonu ne işe yarar, melatonin hormonu seviyesi vb… melatonin hormonu hakkındaki bilgiler sizler için hazırladık.

Kışın İnsanlar Neden Mutsuz Olur

Kış mevsimi doğayla birlikte insanları da etkiler. Havaların soğuyarak grileşmesi, ruh halimizde olumsuz değişikliklere neden olur. Üstüne havanın erken kararması da eklenince uzun kış geceleri insanları adeta kasvete sürükler. Uyuma saati artar ve karbonhidratlı yiyeceklere düşkünlük başlar. Hatta pek çok insanda kış depresyonuna yol açar. Peki, kışın insanlar neden mutsuz olur, hiç düşündünüz mü?

Mevsimlere bağlı gelişen duygusal rahatsızlık tanımı ilk defa 1984 yılında Ulusal Zihinsel Sağlık Enstitüsü’ndeki araştırmacılar tarafından ortaya konulmuştur. Fakat insanlar adı konulmadan çok daha önce bu depresif etkiden yakınmaya başlamışlardı. Yıllar önce yaşamış yazarların ve şairlerin, eserlerinde kış mevsimini ruhu çökerten sürükleyen ve bitmesi için tahammül edilmesi dönem olarak betimlemelerinden bu kolaylıkla anlaşılır. Biraz daha teknik açıdan bakarsak birçok araştırı mutsuzluğa fotoperiyod da denilen günlerin uzunlu değişimlerin neden olduğunu göstermektedir. Bu mevsimsel karamsarlık, dünyanın kuzey enlemlerinde gün ışığında mahrum kalan, geceleri uzun ve soğuk geçen bölgelerde daha yoğun hissedilmektedir yani insanlar üzerindeki etkisi enlemlere göre farklılık gösterir. Örneğin, kuzey kutbuna daha yakın olan Danimarka, Finlandiya ve Norveç gibi ülkelerde kış depresyonuna sıklıkla rastlanmaktadır.

Melatonin Hormonu Seviyesi

Peki, gün ışığının süresi nasıl bu denli etkili olabiliyor? Yapılan çalışmalar melatoninin mevsimlere bağlı depresyonda önemli bir rolü olduğunu göstermektedir. Toplanan verilerde, salgılanması karanlıkta artan, ışıklı ortamlardaysa tamamen duran melatoninin, özellikle kışın kendini depresif ve mutsuz hisseden insanlarda normalden çok daha fazla salgılandığı ve bu depresif ruh halinin metabolizmadaki yüksek melatoninle ilişkili olabileceği görülmüştür. Melatonin, kişiden kişiye değişse de yaklaşık olarak 23:00 ila 05:00 saatleri arasında salgılanan bir hormondur. Hormonun temel görevi, vücudun biyolojik saatini koruyup ritmini ayarlamaktır. Bunun haricinde melatoninin güçlü salgılanmasının kansere karşı koruyucu etkisi vardır. Bu nedenle lösemi ve diğer kansere yakalananların kesinlikle karanlık ortamlarda yatırılmaları istenmektedir. Yapılan son araştırmalara göre, hormonun yaşlanmayı geciktirici etkisi de vardır.

Ancak fazla salgılandığında bazı canlılar üzerinde normalden daha etkili olabilir. Yeterli bir melatonin salınımı için karanlık ortamda gerekir. Melatonin her zaman karanlıkta sentezlenir ve kana salgılanır. Karanlık periyoda ne zaman girilirse o zaman üretilmeye başlar ve karanlık sürdükçe üretimi devam eder. Gün ışığı azaldıkça beyinde yüksek miktarda üretilmeye başlanır, uykuyu desteklemek için gece boyunca yüksek kalır. Gençlerde ve orta yaşlı yetişkinlerde üretilen melatonin miktarı 5-20 mikrogram kadardır. Melatonin üretimi kışın artar yazın ise azalır.

Melatonin Hormonu Ne İşe Yarar

Kışın güneş ışığının azalması, gecelerin uzun gündüzlerin kısa olması melatoninin daha çok üretilmesine neden olur. Yapılan araştırmalara göre gün içerisinde üst kiyazmatik çekirdek (SCN) adlı bölge melatoninin salgılanmasını engellemektedir. Gece başladığındaysa salgılanmaya başlanan melatonin, gecenin uzunluğu hakkında beyne sinyaller göndermeye başlar. Bu sinyaller gelişim, morfoloji, psikoloji, reprodüksiyon ve davranışlarla ilgili değişimleri gerçekleştiren beynin bölümleri tarafından yorumlanır. Duruma göre verdikleri tepki bazı canlıları daha fazla etkileyebilir. Örneğin bazı hayvanlarda kış uykusuna neden olurken bazılarının tüm nefes alma aralıkları değişebilir. İnsanlarda ise kendini genel olarak bir depresyon ve mutsuzluk hali olarak gösterirken farklı bünyelerde farklı şiddetlerde gözlemlenebilmektedir.

Her ne kadar hayvanların melatonin seviyeleri temel olarak güneş ışığıyla belirlense de biz insanlar yaşadığımız ortamlarda düzenli olarak yapay ışıklara maruz kalırız. Bu da melatonin seviyelerimiz üzerinde belirgin bir etkiye neden olur. Sonuç olarak da fiziksel ve duygusal sağlığımız bundan oldukça etkilenir. Örneğin, yine bir araştırmaya göre, güncel bir çalışmada bilgisayar ekranından yayılan ışığın melatonin salgısını ve dolayısıyla da uyku halini bastırdığı ayrıca uyku düzeni, dikkat yeteneği ve öğrenme performansı üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bu tarz çalışmalar, geç saatlere kadar çalışan bilgisayar kullanıcılarının neden uykuya dalmakta zorlandıklarını da açıklamaktadır.

Kış Depresyonunun Tedavisi

Kadınlarda daha sık görüldüğü saptanan kış depresyonun tedavisinde en önemli yöntem ışık terapisidir. Yurt dışında oldukça yaygın olmasına rağmen ülkemizde henüz pek uygulanan bir tedavi şekli değildir. Sabahın erken saatlerinde çok parlak bir ışık kaynağı karşısında yapılan bu terapiyle vücudun melatonin salgısı tetiklenir ve SCN bölgesindeki “gece” algısı durdurulur. Bu da vücudun normal düzenine daha çabuk dönmesini, kişinin kendini daha mutlu, enerjik ve hayat dolu hissetmesini sağlarlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu